Về hiện tại, mình không huy động vốn đầu tư hay nhận ủy thác từ bất kỳ ai. Dù từng thành công trong đầu tư cá nhân nhưng mình hoàn toàn thất bại khi "huy động vốn" từ bạn bè, người thân trước đây.

Bài viết này sẽ làm rõ nguyên nhân các thất bại của bản thân mình, nguyên nhân và những bài học rút ra.

Thất bại 1 - Không quản lý được kỳ vọng

Đây là thất bại đầu tiên với mình và khiến mình nhớ mãi:

• Mình tự giao dịch chứng khoán thành công xuyên suốt 6 tháng với lãi Y%, mình lấy kỳ vọng này và huy động được vốn từ người thân với kỳ vọng sinh lời tốt hơn lãi suất Ngân hàng.
• Mình lấy toàn bộ vốn để bắt mua 1 cổ phiếu và thành công có lãi Y1%.
• Tuy nhiên, trong 1 thời gian ngắn cổ phiếu sụt giảm mạnh và thị giá đã âm đến ~ 50%. (Đợt sụt giảm mạnh của chứng khoán Việt trong năm 2022).
• Mình vẫn kỳ vọng cổ phiếu tốt và đề xuất bổ sung thêm vốn để cân bằng danh mục nhưng người thân mình quyết định cắt lỗ toàn bộ cổ phiếu.
• Sau 3 năm, cổ phiếu hồi về thị giá lúc mình bắt mua và còn tăng trưởng tốt đúng như mình kỳ vọng từ trước.

Và sau đây là một số chiến lược giả định nếu người thân mình lựa chọn không bán cổ phiếu.

Chiến lược 1: Nếu người thân mình đồng ý bổ sung vốn định kỳ mỗi 6 tháng (tương tự với vốn đã mua)

• Tổng cộng sẽ có 7 đợt mua cổ phiếu
• Nhận cổ tức 2 lần
• Tỷ suất sinh lời (Lợi nhuận/ Vốn đầu tư) ~ 62%

Chiến lược 2: Nếu chỉ giữ cổ phiếu, không mua thêm và nhận cổ tức

• Nhận cổ tức 2 lần
• Tỷ suất sinh lời (Lợi nhuận/ Vốn đầu tư) ~ 13%

Dựa vào 2 chiến lược nêu trên đều có hiệu quả, rõ ràng dù mình có định hướng ra sao nhưng mình đã không thống nhất với kỳ vọng riêng của người thân về lợi nhuận hay thời gian thu hồi vốn.

Với người không chuyên về tài chính, sẽ rất khó để hiểu biến động thị trường, những rủi ro tiềm ẩn và việc 1 doanh nghiệp tốt sẽ ra sao. Để rồi khi kết quả không như ý, sự thất vọng là điều cực dễ hiểu.

Lưu ý: Phương án chỉ phù hợp nếu bạn đã chọn lựa 1 cổ phiếu tốt và xác định đồng hành lâu dài. Còn lỡ mua cổ phiếu theo “tổ tiên mách bảo” hay nhằm mục đích “lướt sóng” thì nên cắt lỗ khi tâm lý/ mức quản trị rủi ro/ tài chính chưa vững.

Thất bại 2 - Những sai lầm khiến cả thành tựu sụp đổ

Mình từng tham gia giao dịch ngoại tệ và với mình đó là thú vui Gambling mỗi khi rảnh rổi với vốn ít ỏi. Rút kinh nghiệm sai thất bại đầu tiên, mình cũng thử nghiệm đo lường nhiều chiến lược giao dịch cá nhân và đạt tỷ lệ sinh lời vượt trội ~ 7x%.

Giữa 2023, mình tạo chiến lược giao dịch Copy Trading với kỳ vọng sinh lời vừa phải. Chiến lược này thu hút 1 nhóm bạn bè và lãi suất trung bình mỗi tháng tầm 2-5%.

Mọi chuyện chẳng gì đáng nói cho đến khi một chiều mình nổi hứng vào 1 lệnh trade và cắt lỗ 3%. Với tâm lý muốn gỡ lại, mình vào 1 lệnh giao dịch khác và nghịch theo thị trường khiến tài khoản âm thêm 10%.

Trước khi đi tiếp thì cơ bản nếu bạn là người có kỷ luật trong giao dịch thì đây phải là mức cắt lỗ, nhưng khi đó mình không làm vậy.
Mình lại tiếp tục vào thêm nhiều lệnh và tâm lý khi đó không khác nào con bạc…

Và điều gì không mong muốn cũng đến, tài khoản chạm ngưỡng âm 35% để mình ngậm ngùi cắt lỗ. Bạn bè thất vọng, mình giải thích gì thì mình cũng sai và chỉ có thể đề xuất anh em kế hoạch gỡ lỗ.

Và thực tế, mình đã gỡ lỗ cho anh em vào tháng 11 cùng năm. Nhưng đó là sự khởi đầu của 1 thất bại mới.

Đầu 2024, mình thoải mái với tâm thế thành công trong đầu tư ở năm trước đó. Tâm lý háo thắng của mình dâng cao hơn lúc nào hết. Quan trọng hơn, mình cũng rủ người yêu mình cùng tham gia đầu tư.

Một chiều đẹp trời, mình lại vào 1 vài giao dịch sai xu hướng khiến tài khoản âm 14%. Nhưng ngay trong ngày, mình thành công gỡ lại tài khoản còn âm 3%. Nhưng từ cột mốc này mọi thứ dần tệ hơn.

Chỉ trong vòng 1 tuần, mình đối mặt với hơn 10 giao dịch liên tiếp phải cắt lỗ, mỗi giao dịch tương ứng 2 - 2.5% tài khoản. Điều này rất kinh khủng vì tài khoản âm chóng vánh đến 30% và mình nghỉ ngơi vài ngày để nghiên cứu lại phương pháp, chiến lược giao dịch.

Nhưng kinh khủng hơn, khi quay lại mình lại ở tâm thế sợ lỗ và luôn đóng các lệnh giao dịch dù chiến lược đã hoạch định sẵn. Khi tâm lý chi phối nặng, mình mất toàn bộ tự tin và đã âm tài khoản gần 40%…

Mình mất tiền bản thân, bạn bè và người yêu. Khi đấy, mình đã chọn cách hoàn lại toàn bộ khoản lỗ cho mọi người nhưng thực sự không gì đau đớn bằng mất đi uy tín cả.

Thất bại 3 - Khi mối quan hệ và uy tín được đặt lên bàn cân

Giữa 2024, mình nhận 1 số tiền từ bạn bè để chọn mua 1 số dự án crypto tiềm năng. Kết quả bất ngờ khi mình nhận ra dự án mình research không kỹ nên chỉ đầu tư 1% vốn tài khoản vào dự án.

Sau đấy, mình có hỏi bạn bè 2 options: Rút tiền hoặc ủy thác để mình đầu tư. Và phần lớn anh em đã chọn phương án 2.

Dần dần, năm 2024 khép lại khi mình có nhiều lợi nhuận từ sự hồi phục của crypto và Bitcoin, ngoại trừ khoản tiền bạn bè ủy thác cho mình. Tài sản vẫn giữ nguyên và có 1 chút lãi nhờ mình gửi savings USDT trên sàn.

Vì từng thất bại, nên nỗi lo làm mất tiền người khác còn lớn hơn việc mất tiền bản thân.

Khi bạn đầu tư tiền của mình, bạn có thể chấp nhận rủi ro và chịu đựng những thăng trầm. Nhưng khi đó là tiền của bạn bè, mỗi lần thị trường biến động thì áp lực tâm lý càng nặng nề hơn.

Có lẽ mình mang tâm lý lo lắng nên khi thị trường “đỏ lửa”, mình vẫn thiếu tự tin để cầm tiền người khác “bắt đáy”. Bởi thế, mình đã trả dần các khoản đầu tư + bonus lãi 10% cho bạn bè vì giữ tiền mọi người và không làm gì.

Tổng kết

“Đèn nhà ai nấy sáng”

Đây là câu thành ngữ của Việt Nam thể hiện lối sống ích kỷ, nhưng trong bối cảnh đầu tư, nó lại mang một ý nghĩa sâu sắc và thực tế.

Nó nhắc nhở mình rằng:

• Mỗi người có mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau: Không phải ai cũng sẵn sàng đối mặt với sự bất ổn của thị trường tài chính.
• Kiến thức và kinh nghiệm không đồng đều: Dù bạn có giỏi đến mấy, không thể đảm bảo mọi người xung quanh đều có cùng kiến thức, tầm nhìn để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.
• Trách nhiệm cá nhân: Quyết định đầu tư là của mỗi cá nhân và mỗi người nên tự chịu trách nhiệm với tài sản của mình.

Hơn hết, mình rút ra bài học đắt giá:

Nếu muốn huy động vốn đầu tư, hãy tìm đến những người đầu tư chuyên nghiệp vì họ hiểu luật chơi, có tiền bạc ổn định và chấp nhận rủi ro.

Đôi lúc, giữ “đèn nhà mình sáng” ổn định là cách “dĩ hòa vi quý” với các mối quan hệ xung quanh.

Từ 2023 đến nay, mình tự hào đã tư vấn tài chính miễn phí đến nhiều bạn bè xung quanh và có những giá trị đến kỹ năng, kiến thức mọi người.

Từ tháng 7/2025 đến hết năm, mình sẽ dành ra 1-2 tiếng mỗi tuần cho các session 1-1 và mình có thể:

• Cung cấp thêm góc nhìn, nhận định giúp bạn gỡ rối 1 số vấn đề hiện hữu.
• Chia sẻ kiến thức, trải nghiệm & hành trình phát triển bản thân/ sự nghiệp.
• Chia sẻ kiến thức về tiền, tài chính.
• Hay đơn giản chỉ là tâm sự.

Hình thức thực hiện: online qua Google Meet, 1 session kéo dài 1 tiếng (có thể dài hơn một chút nếu cả 2 đều dư thời gian).

Chi phí: 150,000 VNĐ/ session. Chi phí nhằm đảm bảo sự cam kết của người tham gia và toàn bộ chi phí sẽ được quyên góp đến Dự án Sức mạnh 2000.